FACEDORAS DE BUEU: PROXECTO DE MAR CALDAS

Facedoras de Bueu (en castelán, Hacedoras de Bueu) parte da proposta do museo Massó para a realización dun proxecto fotográfico sobre o desenvolvemento de Bueu. O meu proxecto empezou a tomar forma tras observar a escaseza de homenaxes dedicadas no espazo público ás mulleres, sexa na nomenclatura das rúas e institucións, sexa nos monumentos erigidos en Bueu. Paralelamente consultei documentación sobre o desenvolvemento do pobo, constantado a importancia da participación das mulleres nel. A través dunha serie de imaxes fotográficas, Facedoras de Bueu rememora o patrimonio laboral feminino de Bueu. Un patrimonio estrechamente vinculado ao mar. Facedoras de Bueu homenajea a mulleres traballadoras, obreiras ou donas do seu propio negocio. Traballadoras de sectores profesionais de primeira orde nun pasado recente e hoxe con menor relevo debido a cambios socioeconómicos e tecnolóxicos: as conserveras, as atadeiras (rederas) ou as costureras. Ou de ámbitos cuxos métodos ou técnicas cambiaron pero cuxa presenza manter: as regateiras (vendedoras de peixe) ou as marineras. De actividades emerxentes, como as mulleres que se dedican ao cultivo ecolóxico en hortas urbanas. De ocupacións moi feminizadas, como as profesoras, as cocineras, as limpiadoras ou as cuidadoras. Estas mulleres foron retratadas no espazo público, a modo de monumentos. Pousan con vestimentas, obxectos ou outro tipo de elementos propios do labor que desempeñan. Móstranse fortes, poderosas, orgullosas, donas de si. Para a composición das imaxes, tomei como referentes coñecidas obras da historia da arte. Cadros como A escola de Atenas de Rafael, Un bar aux Folies Bergère de Manet ou A retirada das espigadoras de Jules Breton foron recreados polas profesoras, a cocinera e as ?neolabregas? respectivamente. Varias obras de Maruja Mallo deron lugar a algúns destes tableaux vivants. Foron elixidas porque nelas a artista retrata a mulleres vigorosas e plenas, en actitudes decididas e firmes. Pero tamén porque naquel verán de 1936 que pasou en Bueu, Maruja Mallo tomou apuntes a partir dos cales, pouco despois, xa no exilio, realizaría unha serie de obras como Mensaxe do mar, Arquitectura humana ou Figuras. Outra referencia tamén utilizada é unha coñecida fotografía onde a artista pousa cuberta de algas. A fotografía, que se tomou nunha praia de Chile, evoca á súa vez a imaxe das mulleres transportando algas na cabeza e a dos pescadores cargando coas redes, imaxes frecuentes nos pobos marineros de Galicia e que a artista tivo ocasión de observar durante a súa estancia en Bueu. Para a realización de cada imaxe busquei a localización idónea por gardar relación coa actividade laboral das protagonistas ou polo carácter simbólico do lugar. O mar, o porto, o peixe e as redes están presentes nas fotografías das conserveras, as regateiras, as autónomas, a atadeira e a cocinera. O escenario da costurera é un camiño elixido por ela mesma pola súa semellanza con aqueles que percorría coa máquina de coser sobre a cabeza, cando o traballo de costurera era ambulante. Para a composición da fotografía das cuidadoras optei por un lugar simbólico. Ao ser un dos traballos máis feminizado, de maior grado de invisibilidad e menor recoñecemento social, elixín estratégicamente un espazo céntrico de Bueu coñecido como ?o parlamento?. Un espazo moi masculinizado onde a diario os homes atópanse para conversar. Na fotografía elas aprópianse da praza pública, ocupan o ?ágora?. Nesta obra pretendín destacar a importancia das tarefas de coidados, do valor da información e do apoio que as cuidadoras intercambian nas súas conversacións. Si Facedoras de Bueu ten un anclaje na historia da pintura, outro vínculo palpable é co teatro. Lonxe dunha estética naturalista, a iluminación e póuselas evidencian o artificio, a escenificación, a teatralidad. Co título deste proxecto quixen chamar a atención sobre o feito de que todas elas son mulleres traballadoras (facedoras) de Bueu; e que co seu facer (facer) contribuíron e contribúen a construír, a facer a vila de Bueu. Mar Caldas